Vermaak

Vannacht om half vier werd ik wakker van een droom. Hulpeloze ogen keken me aan. Niet eens leeg, zoals je ziet bij mensen in gevangenissen ver over de grens. Maar vragend, smekend.
De beelden van die avond kwamen terug: Djemaa el fna.

Het vrolijkste, meest indrukwekkende toeristische plein van Marrakech. Zo wordt het plein beschreven op de websites van vliegtuigmaatschappijen en andere voor toeristen bedoelde informatie. Djemaa el fna, druk, chaotisch, schreeuwende kooplui en vrouwen die hun kroost aan de hand meesleuren. Kleine kinderen op een kruk met in hun kraampje, gekleurde ballen, lolly’s, popjes en prullen, die ze in je handen stoppen om te verkopen. Djemaa el fna, het paradijs van Marrakech, Het gouden plein met tierelantijnen, vliegende lampen, wapperende kleden, kraampjes met duizenden sandalen, tassen, kleurrijke lendendoeken en hoeden. Overwaaiende rookgordijnen die exotisch geuren vervoeren. Kinderen die bolletjes de lucht in werpen, oplichtend aan de donkerblauwe hemel om hierna langzaam neer te dalen. Twee stappen verder – daar zit hij. De vertolker van de schaduwzijde van dit plein. Volgzaam aan zijn baas: stap naar links, stap naar rechts. Als een robot volgt hij elke beweging. Tik op de knie: klim op mijn schouder, ruk aan zijn arm: op het hoofd zitten van dat kind. Een schreeuw: stokje in je nek en op één been staan op de schouder van deze man.

Deze berberaap, met een jurkje in maat 72 leeft op de maat van de gebaren van zijn baas. Geen beweging komt uit zichzelf behalve die van zijn ogen. Hij moet zijn baas in de gaten houden altijd, elke minuut. Oplettend, alert, paraat. ‘Links, rechts, op, neer, hoger, lager, zit op de grond.’

Tevergeefs trekt hij in een onbewaakt ogenblik aan de metalen ketting om zijn nek, een ruk naar vrijheid, een ruk naar hoop. Voor altijd geketend. De andere helft van de dag mag hij in een kist zitten met een deksel erop. Een benauwde kist in de volle zon. De thermometer geeft 40 graden aan in de schaduw. Zijn handjes steken uit de kist. Graaiend naar vrijheid, hunkerend naar een leven. En morgen weer.

Ik heb opgezocht hoe deze aapjes zo gehoorzaam worden. Met pijn en ongeloof heb ik de training bekeken op Internet. Het is te erg om neer te schrijven.
Ik kijk naar het aapje in de jurk en slik mijn tranen weg.  Voel me machteloos. Schaam me omdat ik een mens ben.

Djemaa el fna, voor altijd op mijn netvlies.

Nancy de Heer
stichting Stem voor Dieren